بررسی ساختاری و زیبایی شناسی قرآن های خطی مشهور در دوره صفویه

چکیده کتابت قرآن کریم، در ارتباط با هنر و تمدن دوران اسلامی از معنا و مفهوم بسیار گسترده و عمیقی برخوردار است که نه تنها مسیر تحول خط و خشنویسی بلکه عناصر دیگری چون تذهیب، رنگ و نقش، کاغذ، صحافی، و . . . را در بر می گیرد و بدون شناخت ودر نظر گرفتن هریک از این عناصر نمی توان مفهوم جامعی از کتابت دوران اسلامی به ویژه هنر کتابت قرآن ارائه داد. در حقیقت هنر صفحه آرایی امروز، ریشه در هنر کتابت دوران قدیم دارد و به خاطر ارزش و ویژگی های خاص آثار قرآنی و برای بالا بردن سطح کیفی و هویت بخشی به آثار هنری امروز، شناخت و تحلیل آنها به عنوان بخشی از هنر اسلامی- ایرانی ضروری است. در این میان، قرآن های دوره صفویه به سبب صفحه آرایی، تذهیب، تنوع نقوش و رنگ آمیزی، جزء قرآن های نفیس و ارزشمند محسوب می شوند. محوریت اصلی این پژوهش، طراحی نسخ قرآنی و ارزش های تصویری آن، در کلیه زمینه های مربوط خواهد بود. برای رسیدن به این هدف، کلیه جلوه های هنر و فنی به کار رفته در نسخ قرآنی مانند انواع هنر های طلایی، اصول صفحه آرایی و روند ترکیب بندی صفحات، انواع شیوه های نگارش و آرایه های تزئینی در بخش های جدا گانه ای مورد بررسی قرار گرفته است. واژگان کلیدی :کتاب آرایی، قرآن های خطی، دوره صفویه، خوشنویسی، زیبایی شناسی.